Ścieżka: • zgnilizna sadzonek sosny
Treść
Uszkodzenia sadzonek sosny i innych gatunków drzew iglastych
Objawy i przebieg choroby
Przyczyna choroby
Korzystne warunki
Bezpieczeństwo
profilaktyka jednorazowa
profilaktyka infekcji
Metoda dezynfekcji chemicznej.
Biologiczne metody ochrony sadzonek.
Terapia
Autorzy: Różne gatunki grzybów
Zaraza siewek występuje nie tylko w sztucznych nasadzeniach, ale także wsamosiewachpod okiem starszychnawiasyi ma szybki przebieg, charakterystyczny dla chorób epifitycznych. Jednocześnie powoduje poważne straty ekonomiczne, najpoważniejsze w wojszkółki leśne, również pod dachami (szklarnie, tunele foliowe itp.). Zaraza siewek zaraża wielugatunek drzewaIkrzakilas. Sadzonki są dotknięte od momentu posadzenia.posiewkrótko po sytuacji awaryjnej. Jest to najważniejsze i najbardziej znane.zaraza siewek drzew iglastych, zwłaszcza (w polskich warunkach)sosna zwyczajnaIŚwierk pospolity.
Objawy i przebieg choroby
Znane są dwa rodzaje gangreny:przedwschodowekiedy choroba atakuje pędy wcześnie, a sadzonki zwykle w ogóle nie pojawiają się na powierzchnipodłogaktóre wcześniej uległo gniciu i czernieniu, orazpost-jestkiedy kiełki i sadzonki zarażają się dopiero po pojawieniu się tych ostatnich na powierzchni gleby. Do około trzeciego tygodnia po wzejściu siewek zagrożenie zarazą jest najsilniejsze, później (najpóźniej do szóstego tygodnia) sadzonki uodparniają się. Objawy powschodowej gangreny obejmują czernienieźródłogłównego korzenia i silne zniszczenie korzeni bocznych, dzięki czemu chore sadzonki łatwiej wyrywa się z ziemi niż zdrowe. Z kolei można zauważyć zwężenie i czernienie łodyg u ich podstawy oraz opadanie siewek w końcowej fazie choroby.
W deszczową pogodę zainfekowane sadzonki opadają i gniją, podczas gdy w suchą pogodę całkowicie wysychają i brązowieją. Sadzonki, które zamierają z powodu podwyższonej temperatury (podczas upałów), czyli zarazy niezakaźnej, zwykle mają część nadliścienną i nie mają pąków.pakietpodczas gdy sadzonki porażone przez grzyby (przypadek zarazy) często mają tę część nienaruszoną, a nawet słabo rozwinięty pąk na wierzchu.
Przyczyna choroby
Sprawcami choroby są różne grzyby, rzadziej nicienie. W Polsce i Europie Środkowej występują najczęściej.Rhizoctonia solanipogrubiony (Deuteromikotyna,Sterylna grzybnia), grzyby z rodzajufuzarium(F. oxyspotumkluczF. solaniaplikacja. i Wr. i inni) oraz z rodzajucylindrokarpon, np.C. destruktany(Zins.) Scholten (Deuteromycotina, Moniliales) - według idealnego scenariuszanektrie korzenioweGerlach i Nilsson (Ascomycotin, Sphaeriales), znacznie mniej pospolitych grzybów z rodzajówPhytophthoraIrecenzja(Mastigomykotyna, Peronosporales). Ostatnio zgorzel sadzonek drzew powodują również grzyby zwane dawniej pasożytami osłabienia, jak npalternaria alternatywna(fr.) Keissler,botrytis cinereaos. do potęgi. (Deuteromikotyna,naszyjniki) i inne Jest to najprawdopodobniej związane z degradacją biologiczną gleb po długotrwałym stosowaniu fungicydów systemicznych.
Pomimo dość znacznego zróżnicowania systematycznego przyczyn zgorszenia siewek, objawy powodowanej przez nie choroby są niespecyficzne (co umożliwia identyfikację sprawcy), choć istotne, to znaczy nierozerwalnie związane z tą chorobą. choroba. Jednak systematyczna przynależność patogenów ma pewne znaczenie, na przykład w odniesieniu do warunków środowiskowych. GrzybFusarium oxysporummoże być niebezpieczny dla sadzonek drzew iglastych już przy stosunkowo niskich temperaturach (np. 12°C), natomiast grzybRhizoctonia solaniw tych warunkach jest prawie całkowicie nieszkodliwy, ale w wyższej temperaturze (na przykład 23°C) jest znacznie bardziej niebezpieczny niż ten pierwszy. Dalej grzybyCylindwcarpon destructanschociaż często atakuje zwłaszcza sadzonki drzew leśnychcisa,jodły,szpilki, ale jednocześnie może atakować starsze korzenie tych drzew, czego inne grzyby zarazy nie są w stanie zrobić. Z kolei grzyby z rodzajufuzariumIcylindrokarponi ręka i grzybRhizoctonia solaniz drugiej strony atakują młode sadzonki na różne sposoby. Pierwsi po wniknięciu w część korzeniową przejmują również łodygę,liścienieIigły, chwilaR. solanidociera tylko do szyjki korzenia. Wiąże się to z zewnętrzną formą porażenia nasion, która w pierwszym przypadku jest zwykle pojedynczo „rozproszona”, aw drugim „grupowa” lub „kwadratowa”. Inne niż toR. solanipowoduje częściej niż grzyby fuzariotyczne (fuzariumspp. Icylindrokarponspp.) zjawisko przedwschodowej gangreny. Ten niebezpieczny patogenR. solani) jest również skrajnie różny od grzybów z rodzajurecenzjawymagania środowiskowe. Szczególnie sprzyjają mu temperatury powyżej 20°C, wilgotność powietrza poniżej 70% i pH gleby poniżej 5,8, podczas gdy grzyby z rodzajurecenzjaszczególnie sprzyjają im temperatury poniżej 20°C, wilgotność powietrza powyżej 70% i pH gleby powyżej 5,8.
Korzystne warunki
Pojawieniu się zarazy sprzyjają predyspozycje sadzonek do tej choroby, która jest przejściowa, ale zawsze występuje u roślin w pierwszych tygodniach życia ze względu na ich sytuację żywieniową. W tym okresie młode rośliny przechodzą z odżywiania się rezerwami zawartymi w nasionach na samodzielne odżywianie, czego konsekwencją jest kryzys troficzny. U sadzonek sosny występuje w ciągu pierwszych sześciu tygodni po wschodach i osiąga maksimum po około dwóch tygodniach. Ta predyspozycja może być zwiększona przez niekorzystne warunki środowiskowe, takie jak wysoka i niska wilgotność.temperatura gleby(powodujące spowolnienie rozwoju siewek i wydłużenie okresu ich podatności na choroby), nadmierne przesuszenie gleby (które zmniejszając turgor hamuje rozwój siewek, prowadząc do tego samego efektu), lub nadmierna zawartość azotu wpodłoga, co stymuluje zbyt szybki wzrost sadzonek, a tym samym pogłębia kryzys troficzny.Na grzyby powodujące zgorzel siewek oddziałuje również środowisko, zarówno ożywione, jak i nieożywione. W tym przypadku sposób życia reprezentują głównie grzyby saprofityczne, które samą swoją obecnością w glebie wpływają na patogeny poprzez zajmowanie przestrzeni i wykorzystanie bazy pokarmowej. Ogólnie rzecz biorąc, im dłużej używaszprzedszkole, warunki do działania patogenów są lepiej stworzone w glebie i odwrotnie, w szkółkach założonych na terenach np. po starych sosnach nie można się obawiać zamierania siewek w pierwszych gleba W takim drzewostanie z reguły nie występują grzyby powodujące zgorzel siewek, natomiast żyją tam grzyby saprofityczne, często ograniczające aktywność tych patogenów.
Bezpieczeństwo
Eliminacja czynników prowadzących do zarazy w szkółkach, tunelach i innych miejscach produkcji sadzonek już działa w celu ochrony przed tą chorobą, w szczególności poprzezprofilaktyka dyspozycyjna(cel: zmniejszenie poziomu predyspozycji do choroby żywiciela) izapobieganie infekcjom(cel: zapobieganie zakażeniu gospodarza przez patogen). Po wystąpieniu choroby można zastosować kuracje zatrzymujące jej postęp, które określamy mianem leczniczych (terapii).
profilaktyka jednorazowa
profilaktyka jednorazowa, mający na celu zapobieganie podatności roślin na porażenie przez zarazki, przywiązuje dużą wagę m.in. wybór miejsca na szkółkę leśną. Zaleca się unikanie gleb zbyt ciężkich i wilgotnych, ale też zbyt piaszczystych, na których łatwo rozwijają się niedobory wilgoci i składników pokarmowych. W obu skrajnie niekorzystnych przypadkach (gleby bardzo lekkie i bardzo ciężkie) dodatek korzystnie wpływa na strukturę gleby.wysoki tłum.odczyn glebypowinna wynosić od 4,5 do 5,5 dla sadzonek drzew iglastych i od 5,5 do 6,0 dla sadzonek drzew liściastych Szkółki powinny być osłonięte od wiatrów i zlokalizowane w taki sposób, aby ich teren był jak najmniej narażony na utratę wody. Siew należy wykonać zgodnie z zasadami hilotecnia (w odpowiednim terminie, odpowiednio głęboko i gęsto itp.), unikając przenawożenia azotem i stosując rodzimy materiał siewny. W przypadku sosny zwyczajnej najcenniejszymi i najmniej podatnymi na zarazę nasionami są nasiona duże, ciemne.
profilaktyka infekcji
profilaktyka infekcjima na celu zmniejszenie ryzyka chorób sadzonek poprzez ograniczenie lub nawet całkowite wyeliminowanie materiału zakaźnego w środowisku szkółkarskim. Gdy patogen jest już na powierzchni sadzonki lub grozi mu rychła inwazja, należy go powstrzymać odpowiednimi zabiegami. Pierwszym zaleceniem w profilaktyce infekcji jest chemiczna obróbka materiału siewnego. Przykładami zapraw stosowanych w tym celu są Mortar Oxafun T, Mortar Funaben T, Zaprawa do nasion T zawiesina lub Benlate. Najbardziej polecane są zaprawy wieloskładnikowe (Funaben T Mortar, Oxafun T Mortar) lub mieszanki kilku zapraw (Apron Mortar + Funaben T Mortar + Oxafun T Mortar), ponieważ skład grzybów, przeciwko którym są skierowane, jest czasem szeroki i ich wrażliwość na poszczególne substancje jest różna. Z kolei rośliny uprawne muszą mieć podłoże wolne od patogenów. Materiałem zakaźnym w podłożu uprawowym są zarodniki, zarodniki lub strzępki grzybów żyjących w glebie (na przykład w resztkach pożniwnych). W ramach profilaktyki zakażeń staramy się je eliminować lub przynajmniej redukować do poziomu nie zagrażającego masowym wybuchem choroby. Osiągamy to poprzez dezynfekcję gleby metodą fizyczną lub chemiczną, która jest rzadziej stosowana w szkółkach leśnych. Polega głównie na odparowaniu podłoża.
Metoda dezynfekcji chemicznej.
Metoda dezynfekcji chemicznej.podłoża polega na poddaniu ich działaniu środków trujących dla grzybów. Środki te mogą być stałe (proszki lub granulki), ciekłe lub gazowe. W tym drugim przypadku mówimy o fumigacji, zalecane przez IBL środki do dezynfekcji gleby to Sadoplon 75 i Previcur N. Pierwszy stosuje się głównie na glebach zasiedlonych przez grzyby fuzariotyczne, a drugi na glebach, na których sadzonki są zagrożone przez grzyby z rodzaju płećPhytophthoraIrecenzjaWśród płynnych środków do dekontaminacji gleby warto wymienić wspomniany Previcur oraz formalinę (najbardziej ekonomiczny i wysoce skuteczny środek dezynfekujący). Inne preparaty, które można stosować do dezynfekcji gleby w postaci płynnej to np. Dithane M-45 lub Nemispor.W przypadku stosowania rozsadników i istnieje ryzyko zawilgocenia, należy oczyścić wnętrze rozsadników. odkażony formaliną techniczną przed wprowadzeniem do niego podłoża (gleby). W przypadku produkcji materiału rozmnożeniowego w pomieszczeniach, tj. głównie w tunelach foliowych i szklarniach, zaleca się stosowanie substratów izolowanych, tj. pojemników lub grzęd oddzielonych od podłoża szkółkarskiego (np. folią aluminiową), co zapobiega przenikaniu patogenów z głębszych warstw gleby do podłoża, na którym będą rosły sadzonki.
Biologiczne metody ochrony sadzonek.
Biologiczne metody ochrony sadzonek.przed gangreną jest jeszcze w fazie badań. Polega ona głównie na wykorzystaniu mikroorganizmów (zwłaszcza grzybów saprofitycznych lub grzybów tworzących mikoryzę z korzeniami sadzonek) do ochrony korzeni przed atakiem grzybów chorobotwórczych. Można to realizować wprowadzając do gleby grzyby antagonistyczne w stosunku do patogenów lub stwarzając dogodne warunki do rozwoju już obecnych w glebie naturalnych antagonistów. Do gleby można wprowadzać tzw. grzyby antagonistyczne wobec patogenów. biopreparaty zawierające np. zarodniki grzybów z rodzajutrichoderma. Kilka gatunków z tego rodzaju charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem i produkcją antybiotyków szkodliwych dla wielu patogenów, a także mogą pasożytować na swoich strzępkach. Ogólnie grzyby z rodzajutrichodermasą dość obfite na dnie lasów. Niestety, istniejące wieloletnie praktyki uprawowe, polegające na częstym stosowaniu chemikaliów, czasami prowadziły do biologicznej degradacji gleb. Składa się m.in. fakt, że w trakcie zabiegów zwykle usuwane są z gleby grzyby antagonistyczne do patogenów oraz występujące tam grzyby mikoryzowe. W tym sensie każde niepowodzenie w zastosowaniu zabiegu chemicznego (np. niepotrzebnej dezynfekcji gleby) jest już krokiem w kierunku odbudowy składu grzybów glebowych, który mógłby być użyteczny z punktu widzenia ochrony biologicznej. oparzenia wilgocią.
Terapia
Zabiegi lecznicze (terapeutyczne) polegają głównie na opryskiwaniu lub podlewaniu preparatami chemicznymi chorych sadzonek po zauważeniu pierwszych objawów więdnięcia. Jeśli choroba występuje „gniazdo”, czyli „plamy”, wskazane jest usuwanie chorych sadzonek oraz sąsiednich sadzonek, które jeszcze wyglądają zdrowo (najlepiej je spalić). Pozostałe rośliny należy opryskać lub podlać środkami grzybobójczymi.
IBL zaleca następujące preparaty do irygacji:
Na gangrenę wywołaną przez grzyby fuzariotyczne: Furadan St. Combi, Zaprawa nasienna Funaben T, Zaprawa zawiesinowa T, Zaprawa Funaben 50 + Bravo 500, Zaprawa Bravo 500 + Funaben T.
W przypadku gangreny spowodowanej przezAltetnariaspp.: Euparen i Bravo 500.
W przypadku gangreny spowodowanej przezPhytophthoraspp. Irecenzjaspp.: Previcur N – zapobiegawczo lub doraźnie oraz Ridomil MZ 58.
W przypadku gangreny spowodowanej przezRhizoctonia solani: Nemispor, Dithane M 45. Kurację należy powtórzyć 2-3 razy, co może trwać nawet do połowy lipca. Z własnego doświadczenia wynika, że Oxafun T również tutaj może być bardzo skuteczny.
Ostatnio zaleca się nawet rezygnację z odkażania gleby przed siewem i stosowanie jedynie nawadniania fungicydami, jeśli na danym obszarze regularnie występuje zaraza. Należy ją kilkakrotnie podlewać, pierwszy zabieg przeprowadzając, gdy na powierzchni gleby pojawią się pierwsze pędy, a następnie powtarzać co 7-10 dni (w razie potrzeby, w zależności od szybkości rozprzestrzeniania się choroby).
Źródło: Karol Mańka i Małgorzata Mańka „Choroby drzew i krzewów leśnych” Warszawa 1993
z/gorzerze-siewek-sosny.txt ostatnia modyfikacja: 2013/09/15 12:42 (edycja zewnętrzna)